Francisco Navarro: Architect en senior docent Bouw & Infra, Verf & Applicatie, Meubel & Hout aan het Deltion College Zwolle

De Provincie Overijssel heeft economische transitie hoog op de agenda. Omdat de bouw voor 39% verantwoordelijk is voor de internationale uitstoot van CO2, is voor deze sector de transitie naar circulariteit extra belangrijk. Francisco Navarro draagt als architect en senior docent Bouw & Infra, Verf & Applicatie, Meubel & Hout aan het Deltion College in Zwolle bij aan veranderingen binnen techniek en gebouwde omgeving. In het onderwijs is herbezinning op het aanbod in gang gezet. Daarbij spelen kwalificatie-eisen en wet- en regelgeving een rol. Circulaire economie is echter een complex onderwerp.

Francisco Navarro schetst hoe Deltion werkt aan toekomstbestendig onderwijs: ‘Om vorm te geven aan het curriculum zochten wij partners bij gemeenten en bedrijven. Zij kunnen echter niet goed aangeven wat er nodig is; er is nog onvoldoende kennis voorhanden. Dat maakt het onmogelijk om nu al de juiste bagage mee te geven aan de mbo-studenten. Deltion heeft daarom besloten om te starten bij het bedrijfsleven. Deltion heeft daarom besloten zelf de touwtjes in handen te nemen en alvast volop in te zetten op de transitie. Er is voor gekozen om dit samen met het bedrijfsleven op te pakken. Door met het bedrijfsleven voor te sorteren, werken we met bedrijven die al met circulaire economie bezig zijn. Met deze bedrijven kunnen we vervolgens studenten plaatsen. Zo weten we zeker dat ook zij een goede stageplek krijgen.’

Mindset

Met de hulp van Cor van Dijken van Stichting Building For Good heeft Deltion de Masterclass Circulair Bouwen ontwikkeld. ‘Omdat Cor van Dijken ook voorzitter is van de normcommissie circulaire bouweconomie en uitstekende contacten heeft in Europa, waren we in staat om voor de masterclass een zeer brede opzet te verwezenlijken. Er werd niet alleen naar nationaal beleid gekeken, maar ook naar internationale en geopolitieke ontwikkelingen en de complexe veranderingen die eraan komen. Deze masterclass bieden we aan voor het bedrijfsleven en het onderwijs. Het gaat allereerst om een andere mindset, het besef dat er op alle fronten kennis nodig is. Circulaire economie vraagt om systeemdenken, overzicht van de vele componenten die met elkaar maken dat grondstoffen in de keten blijven. Zo’n honderd docenten uit Overijssel hebben deelgenomen aan de masterclass en we zien dat een aantal van hen concreet aan de slag gaat met het thema hergebruik. Om te bereiken dat circulair het nieuwe normaal wordt binnen het mbo heeft het SBB inmiddels kwalificatie-eisen geformuleerd zodat we naar verwachting komend schooljaar bij de eerstejaars kunnen starten met circulair bouwen. Dat betekent dat er op alle vlakken – bij begroten, plannen, materiaalkunde, bouwprocessen, et cetera – iets verandert.’

Derde leerweg

Deltion Business merkt dat bedrijven grote behoefte hebben aan mensen met kennis over circulariteit. Francisco Navarro: ‘Er is grote behoefte aan nieuwe skills. Het duurt in de huidige arbeidsmarkt echter te lang voordat een jongere een BBL-opleiding afrondt. Wij ontwikkelen daarom voor bedrijven in de regio opleidingen voor medewerkers. Volwassenen vormen inmiddels al 70% van het studentenbestand van de opleidingen van het college Techniek en Gebouwde Omgeving. Deze manier van opleiden past in het beleid van de overheid die naast de BOL- en BBL-opleidingen meer ruimte biedt voor de zogenaamde derde leerweg waardoor afgeweken kan worden van de urennorm.’ In het verlengde van deze ontwikkeling werd een flexibele schil gevormd om over voldoende docenten te kunnen beschikken.

Een voorbeeld

‘We hebben met vier onderhoudsbedrijven een traject opgezet voor medewerkers die zich willen omscholen. Allereerst hebben we de bedrijven gevraagd wat de kennis en vaardigheden zijn die iemand moet hebben, zodat hij of zij enthousiast wordt voor het vak. Deelnemers kunnen dit in een derde leerweg volgen, examen doen of een certificaat behalen. We maken dus een ontwikkeling door van jongeren motiveren voor een opleiding naar volwassenen helpen om de juiste skills voor hun werk te verwerven.’ Omdat jonge mensen zeer gemotiveerd blijken voor circulariteit, zet Deltion voor hen projecten op. Dat gebeurde onlangs samen met Stichting Kringloop Zwolle voor vmbo-leerlingen. Zij werden uitgedaagd om met oude lattenbodems of pallets een nieuw product te ontwerpen en te maken.

Voorlopers

Francisco Navarro ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet: ‘Nederland loopt in Europa voorop op het gebied van circulair slopen en bouwen. Maar er valt nog veel te leren van andere landen. Daarom gaan we samenwerken met scholen in Italië, Oostenrijk, Finland en Zwitserland! Omdat we uiteindelijk toe willen naar losmaakbaar bouwen, zijn met name de sloopbedrijven, zoals Lagemaat uit Heerde, belangrijke spelers. Zij weten hoe architecten zodanig moeten ontwerpen dat een gebouw ook weer grotendeels uit elkaar gehaald kan worden. Slopen wordt dan oogsten en remonteren Dat wordt ook steeds belangrijker omdat grondstoffen als grind voor beton of staal langzamerhand op raken. Europese regelgeving gaat binnen afzienbare termijn voorschrijven dat gedocumenteerd wordt welke materialen zijn toegepast in een gebouw, zodat die materialen behouden blijven en elders opnieuw toegepast kunnen worden. Door dit alles gaat het bouwproces in al zijn facetten veranderen en daarmee worden ook andere skills gevraagd. Die verandering van lineair naar circulair geven we voortaan mee in alle opleidingen voor de bouw. Zo besmetten we met elke student of cursist de praktijk bij bedrijven en voorkomen we op den duur heel veel CO2-uitstoot!’