Veel technici nodig voor klimaatdoelen gebouwde omgeving
Nederland staat de komende jaren voor een grote opgave om de uitstoot van broeikasgassen drastisch terug te brengen. In het Klimaatakkoord van juni 2019 staat hoe Nederland dit gaat doen. Het recente coalitieakkoord heeft nog hogere ambities voor het klimaat dan eerder in het klimaatakkoord is afgesproken. Om deze ambities te realiseren zijn veel technische vakmensen nodig.
Eisen gebouwde omgeving
De gebouwde omgeving is 1 van de sectoren waarover in het Klimaatakkoord afspraken zijn gemaakt. Om minder CO2 uit te stoten, moeten de ruim 7 miljoen bestaande huizen en 1 miljoen gebouwen:
- beter worden geïsoleerd
- van het aardgas worden afgesloten
- worden aangesloten op duurzame warmte- en energiebronnen via bijvoorbeeld zonnepanelen, (hybride) warmtepompen of warmtenetten
Nieuwbouw moet voldoen aan extra eisen voor:
- energiegebruik
- minimaal aandeel duurzame energie
- maximale energiebehoefte van het gebouw: Bijna Energie Neutraal Gebouw (BENG)
Voor ieder type gebouw zijn de eisen verschillend.
Werkzaamheden
UWV heeft, samen met de taakgroep Arbeidsmarkt en Scholing en SBB, in beeld gebracht welke werkzaamheden hiervoor nodig zijn:
- isoleren en ventileren (dak-, gevel- en vloerisolatie)
- plaatsen en aansluiten van zonnepanelen op huizen en gebouwen en aanpassen meterkast
- huizen aansluiten op duurzame warmtebronnen (aansluiten op warmtenetten, installatie en onderhoud van warmtepompen en zonneboilers, overgang op elektrisch koken)
- afsluiting gasleidingen in woningen of gasnet geschikt maken voor bijvoorbeeld waterstof of biogas
Beroepen
Voor de werkzaamheden zijn vooral technische vakmensen nodig. Waaronder ook specifieke beroepen vallen, zoals isolatiemonteur, zonnepanelenmonteur, monteur warmtenetten en energieprestatieadviseur.
Vaak ook is het uitvoeren van de klimaatwerkzaamheden onderdeel van een breder takenpakket. Dit geldt bijvoorbeeld voor timmermannen, monteurs elektriciteitsnetten en installateurs/monteurs werktuigbouw.
En tenslotte zijn er beroepen waarin werknemers niet zozeer zelf met klimaatwerkzaamheden bezig zijn, maar die wel nodig zijn in de ondersteuning en afronding. Dit geldt voor bijvoorbeeld grondwerkers en vloerenleggers.
In de ontwerpfase, voorbereiding en projectleiding zijn er ook technici nodig. Denk bijvoorbeeld aan technische ontwerpers, tekenaars en projectleiders.
Tekort aan vakmensen
In totaal zijn er 45 verschillende technische beroepen nodig voor de klimaatdoelen in de gebouwde omgeving. Volgens de Dashboard Spanningsindicator is er in heel Nederland nu al sprake van een zeer krappe arbeidsmarkt voor deze beroepen. Hierdoor is het moeilijk voor werkgevers om vacatures te vervullen. Er is namelijk ook los van het klimaat, veel behoefte aan vakmensen in de bouw en installatie. Zo steeg het aantal vacatures voor deze technische beroepen in de afgelopen tijd sterk tot ruim 30.000 in het 3e kwartaal van 2021. Welk deel daarvan direct of indirect betrokken is bij klimaatwerkzaamheden is niet te zeggen.
N.B. Het aantal vacatures is gewijzigd ten opzichte van de originele publicatie op 17 januari. In het voorjaar van 2022 heeft UWV, samen met CBS en Panteia, gewerkt aan een herziening van de methodiek om het aantal vacatures per beroep te bepalen. In de nieuwe methodiek wordt anders omgegaan met vacatures door intermediairs. Hierdoor valt het aantal vacatures lager uit voor de klimaatbanen in de gebouwde omgeving.
Ook vraag naar professionals in voorbereiding, ontwerp en planfase
De behoefte aan professionals is breder dan alleen technici. Om het transitieproces naar duurzame energie te laten slagen, blijkt draagvlak onder bewoners een essentiële factor. Dit maakt het belangrijk te investeren in bewustwording, advisering en ontzorging van eigenaar-bewoners. Bewonersparticipatie maakt daar een belangrijk onderdeel vanuit. Hier ligt een belangrijke taak voor bijvoorbeeld gemeenten, waardoor veel vraag is naar:
- communicatieadviseurs en gebiedsregisseurs
- beleidsmedewerkers ruimtelijke ordening
- vergunningverleners voor de planvorming en uitvoering van grote projecten
Met name voor beleidsmedewerkers ruimtelijke ordening en financieel- en subsidieadviseurs zijn er goede kansen voor werkzoekenden. Tegelijkertijd is het voor werkgevers juist lastig om hiervoor personeel te vinden.
Kansen voor mensen die willen overstappen naar een ‘klimaatbaan’
Ook de komende jaren is nog veel werk te verzetten om woningen en gebouwen te verduurzamen. Er liggen dus goede kansen op werk voor mensen die zich willen laten omscholen in deze richting. Vaak is het zonder diploma’s mogelijk om in te stromen: via een zij-instroomproject, een door de werkgever betaalde opleiding of soms door het werk te leren van collega’s. Belangrijke skills zijn:
- gevoel en interesse voor techniek
- handig zijn
- gemotiveerd zijn om te leren
Het is vaak fysiek werk, soms op hoogte. Omdat er vaak bij mensen thuis wordt gewerkt, zijn ook communicatieve vaardigheden belangrijk.
Meer informatie over scholingstrajecten?
Geïnteresseerden in een scholingstraject kunnen een mail sturen naar kansenindetechniek@uwv.nl.
Publicatie Klimaatbanen
De publicatie Klimaatbanen in de gebouwde omgeving maakt zichtbaar welke vakmensen nodig zijn voor de klimaatdoelen in de gebouwde omgeving. Dit maakt het mogelijk om concrete wervings- en scholingsacties op te zetten. Die zijn hard nodig om het tekort aan vakmensen aan te pakken.
Contact
Vragen over deze publicatie? Neem contact op met:

Suzanne IJzerman
Arbeidsmarktadviseur