Jessie Vossen, arbeidsmarktadviseur UWV Zuidoost-Brabant, heeft in 2023 een kort overzicht gegeveven van het onbenut arbeidspotentieel in de regio. Op basis van de laatste cijfers van ArbeidsmarktInZicht, heeft dit overzicht een update gehad met cijfers uit 2023. Voor meer cijfers en trends, zie de infographic of het interactieve dashboard op de homepage.
Waaruit bestaat het onbenut arbeidspotentieel in Zuidoost-Brabant?
De arbeidsmarkt in Zuidoost-Brabant is zeer krap, terwijl er nog personen die (meer) willen werken. Volgens CBS heeft Zuidoost-Brabant een onbenut arbeidspotentieel van 37.000 personen. Binnen Zuidoost-Brabant is het onbenut arbeidspotentieel in absolute aantallen het grootst in de gemeente Eindhoven, gevolgd door Veldhoven, Valkenswaard en Nuenen, Gerwen en Nederwetten. Lang niet iedereen die tot het onbenut arbeidspotentieel wordt gerekend, staat als werkzoekende ingeschreven bij UWV of gemeenten. Deze groep in beeld brengen en activeren voor de arbeidsmarkt kan de arbeidsmarktkrapte verkleinen.
Het onbenut arbeidspotentieel geeft aan welk deel van de bevolking in potentie beschikbaar is om (meer uren) te werken. Ongeveer 9% van de inwoners van Zuidoost-Brabant tussen 15 en 75 jaar valt onder het onbenut arbeidspotentieel, dit is bijna gelijk aan het landelijke aandeel. De omvang van het onbenut arbeidspotentieel in Zuidoost-Brabant toont al jaren een dalende trend, alleen in 2020 was er een toename door de coronapandemie, en in 2023 nam het onbenut arbeidspotentieel ook toe van 35.000 naar 37.000. Historisch gezien is het onbenut arbeidspotentieel echter nog steeds relatief klein.
Onderverdeling onbenut arbeidspotentieel in Zuidoost-Brabant
Het onderbenut arbeidspotentieel in Zuidoost-Brabant bestaat uit een aantal groepen:
-
15.000 onderbenutte deeltijders. Dit zijn personen die in deeltijd werken, aangeven meer te willen werken en hiervoor op korte termijn beschikbaar zijn. Bijna de helft van het onbenut arbeidspotentieel in Zuidoost-Brabant is onderbenutte deeltijder. Bijna de helft (43%) van de onderbenutte deeltijders in Nederland is jong (15 tot 25 jaar). Het is aannemelijk dat een deel hiervan scholier of student is met een bijbaan. Volgens SEO (2023) willen de onderbenutte deeltijders in Nederland gemiddeld acht uur per week extra werken. Er lijkt dus nog veel ruimte om onderbenutte deeltijders meer in te zetten. Het percentage onderbenutte deeltijders is hoger dan gemiddeld in de horeca, cultuur, sport & recreatie en handel. Dit zijn sectoren waar veel jongeren, zoals middelbare scholieren en studenten, werken. In sectoren als energievoorziening, waterbedrijven & afvalbeheer, financiële dienstverlening en bouw is het aandeel onderbenutte deeltijders relatief laag. Van de 15.000 onderbenutte deeltijders in Zuidoost Brabant is bijna twee derde vrouw. Vrouwen werken vaker in sectoren waarin meer deeltijd wordt gewerkt, zoals de zorg. Het grootste deel van de onderbenutte deeltijders behaalde middelbaar onderwijs, dus een diploma voor havo/vwo, mbo- 2, 3 of 4 (47%).
-
12.000 werklozen. Dit zijn personen zonder betaald werk die recent naar werk zochten én daarvoor op korte termijn beschikbaar zijn. Er zijn nagenoeg evenveel mannen als vrouwen werkloos. De meeste werklozen zijn over het algemeen relatief jong. De grootste groep werklozen in Nederland (42%) is 15 tot 25 jaar, gevolgd door de 25- tot 45-jarigen (33%) en 45- tot 75-jarigen (25%).
-
4.000 semi-werklozen, gezocht maar niet beschikbaar. Dit zijn personen zonder betaald werk die recent naar werk zochten maar niet op korte termijn beschikbaar zijn. 5.000 semi-werklozen, niet gezocht maar wel beschikbaar. Dit zijn personen die niet recent zochten maar wel op korte termijn beschikbaar zijn. Semi-werklozen zijn personen die tijdelijk vanwege ziekte, arbeidsongeschiktheid of andere redenen niet beschikbaar of werkzoekend zijn. De grootste groep van alle semi-werklozen (43%) is 45 tot 75 jaar. Er zijn relatief weinig jongeren in deze groep. Opvallend is dat een relatief groot deel van de semi-werklozen die wel beschikbaar zijn maar niet naar werk zochten geen startkwalificatie (maximaal een diploma op mbo-1 niveau) hebben. Uit landelijk onderzoek bleek dat 12% van de semi-werklozen ontmoedigd is geraakt omdat zij geen resultaat verwachten in het zoeken naar werk. Specifiek voor Zuidoost-Brabant gaat het om ongeveer 1.000 personen.
Deel onbenut arbeidspotentieel bekend bij UWV en gemeenten
Het onbenut arbeidspotentieel is momenteel op het laagste niveau in jaren. Een deel van deze groep is in beeld bij UWV of gemeenten via bijvoorbeeld een uitkering, maar een groter deel niet. UWV heeft cijfers over Geregistreerde Werkzoekenden bij UWV (GWU). Dit zijn werkzoekenden die ingeschreven staan omdat ze een WW-, bijstand-, Wajong-, WIA- of WAO-uitkering hebben, of omdat ze met een actief cv op werk.nl zoeken naar werk. Hiermee hebben UWV en gemeenten zicht op een deel van het onbenut arbeidspotentieel zoals hiervoor beschreven. Binnen de geregistreerde werkzoekenden van UWV ontbreken vooral jongeren en werkzoekenden zonder uitkering. Zij staan nauwelijks bij UWV of gemeente geregistreerd als werkzoekend. Bovendien behoort de meerderheid van de mensen binnen het GWU niet tot het onbenut arbeidspotentieel. Er zijn namelijk uitkeringsgerechtigden die momenteel aangeven niet (meer) te kunnen en/of willen werken. Een deel ervaart belemmeringen om aansluiting te krijgen met de arbeidsmarkt. In 2023 stond 16% van het totale onbenut arbeidspotentieel in Zuidoost-Brabant ingeschreven als werkzoekend bij UWV of gemeenten. Met name de onderbenutte deeltijders en jongeren zijn niet of slechts maar voor een klein deel in beeld bij UWV en gemeenten: zij ontvangen namelijk meestal geen uitkering.
Mogelijkheden en oplossingen om onbenut arbeidspotentieel in te zetten
Het opsporen en (meer) benutten van het onbenut arbeidspotentieel kan de krapte op de arbeidsmarkt verlichten. Hier ligt een rol voor de samenwerking tussen de verschillende sociale partners, werkgevers, onderwijs en andere stakeholders om hen in beeld te krijgen en te activeren op de arbeidsmarkt. Voor mogelijke oplossingen kunnen werkgevers inspiratie opdoen in het rapport ‘Personeelstekorten aanpakken: 34 oplossingen voor werkgevers’. Hierin staan praktijkvoorbeelden van werkgevers met bijpassende oplossingen.
de meest actuele cijfers en trends?
Download de infographic PDF, of bezoek het interactieve dashboard voor de meest actuele cijfers en trends:
