Een gesprek over de energietransitie en de arbeidsmarkt met de sitemanager van Cargill Sas van Gent en bestuurslid bij VNO-NCW Brabant en Zeeland; Leon Kalle. Cargill in Sas van Gent produceert zetmelen, zoetstoffen en bindmiddelen. Dat hij gevraagd is voor een interview over de thema’s verbaast hem niet: “Als Cargill zijn wij een grootverbruiker als het gaat om gas en energie. Daarmee voelen wij ons logischerwijs betrokken bij de energietransitie. En in mijn huidige rol binnen VNO-NCW werk ik vooral aan het thema arbeidsmarkt. Dan is de link snel gemaakt.”

Cargill & de energietransitie

Cargill is op verschillende vlakken bezig met de energietransitie. Aangezien het een internationaal bedrijf is, wordt er ook op wereldniveau gekeken naar het thema. Op Europees niveau is er beleid gemaakt dat de duurzaamheidsladder volgt. Kalle legt uit wat die ladder inhoudt: “De eerste stap is kijken welk gebruik je kunt voorkomen. De volgende stap is het elektrificeren van zaken die nu via gasstromen lopen. Als dat niet lukt, is het zoeken naar nieuwe brandstoffen, zoals biogas of waterstof. De laatste stap is groene energie inkopen. Dan heb ik het echt over windenergie en zonne-energie. Het uitgangspunt is dat we geen marktaandeel kopen van bestaande systemen, maar alleen maar inzetten op nieuw te bouwen capaciteit. We zijn dus fors aan het investeren in windparken op de Noordzee. Tot een niveau dat bijna alle Cargill-vestigingen in Nederland deze elektriciteit kunnen gebruiken. En we nemen deel in nieuw te bouwen zonneparken.”

Een voorbeeld van hoe de energietransitie leeft bij Cargill, is het efficiënter maken van processen. “We hadden intern veel stappen waarin we eerst water uit producten haalden door inzet van warmte en stoom, daarna water er in stopten voor een volgende proces stap, dan weer water eruit haalden om vervolgens weer water erin te stoppen. Daarom hebben we recent een aantal systemen opgestart waarbij we dit proces vereenvoudigd hebben door niet meer in tussenstappen te drogen en warmte te gebruiken. Dat is al een enorme stap vooruit.”

Er wordt gefocust op efficiëntie: hoe kun je dingen slimmer doen? Dat vergt mensen met andere kennis en ervaring. Naast deze verschuiving in de zoektocht naar arbeidskrachten wordt er ook meer gezocht naar mensen die in de hoek van de warmte- en energietechniek zitten.

Cargill heeft voor een aantal routes gekozen om deze mensen te vinden. Zo is er een intern opleidingstraject gestart om versneld mensen op te leiden. Daarnaast wordt er door middel van automatisering gekeken naar slimme, technische oplossingen. Tot slot wordt er gezocht naar mensen die meedenken over die technische oplossingen, zoals data-analisten:

“Stel, we hebben drie mensen nodig om een bepaalde activiteit uit te voeren. Dan kunnen we deze derde persoon vaak niet vinden in de huidige arbeidsmarkt. Hoe kunnen we dan het systeem, administratie of de operatie op die manier voeren dat het ook met twee personen kan?”

Over grenzen heen denken

Sas van Gent ligt aan de Belgische grens. Een logische stap is dan om naar het buitenland te kijken op het gebied van personeel. Dat wordt dan ook gedaan door Cargill. Er worden contacten gelegd met het Vlaamse onderwijs. Er worden bijvoorbeeld stageplekken gecreëerd voor studenten van de Universiteit Gent en Antwerpen. Daarnaast wordt er gekeken om met arbeidsbureaus in Vlaanderen extra arbeidspotentieel te werven. Verder wordt er nog gekeken naar uitwisselingen van bepaalde specialismen met andere Belgische vestigingen. Alhoewel daar wel uitdagingen liggen wat betreft wetgeving tussen Nederland en België.

Ook zijn we aan het kijken naar uitwisselingen van bepaalde specialismen met andere Belgische vestigingen. Alhoewel daar wel uitdagingen liggen wat betreft wetgeving tussen Nederland en België. Zo betalen Belgische medewerkers die in Nederland werken meer belasting als zij thuiswerken en betalen ze mee aan de Nederlandse ziektekosten. Ook profiteren ze niet van de automatische inflatiecorrectie die in België gehanteerd wordt. ‘

“Zo is er een aantal, bijna banale, onderwerpen die op hoofdlijnen tussen de landen afgesproken zouden kunnen worden waardoor grenswerk ook voor andere functies in het bedrijf geschikter kan worden.”

Kansen en uitdagingen voor Zeeland

Kijkend vanuit zijn rol bij VNO-NCW ziet Kalle veel kansen op de arbeidsmarkt wat betreft de energietransitie. “Er moet energie de provincie binnenkomen. Dat kan in de vorm van waterstof, maar dan moet er een pijpleiding komen. Dat kan door middel van windenergie, maar dan heb je kabels nodig. Het kan binnenkomen door kernenergie, maar dan moet er een kerncentrale gebouwd worden. Ook voor de logistiek zijn er allerlei zaken nodig: van laadstations tot meer treinvervoer. Voor al deze vraagstukken zijn er mensen nodig die kijken wat de oplossingen zijn.” Kalle ziet ook uitdagingen in Zeeland. Hij geeft een voorbeeld: “Een hoogspanningskabel trekken van de windparken in Vlissingen. Dat zou over land nog wel een eenvoudig traject zijn, maar nu moet je 'm onder de Schelde door zien te krijgen. Dat vergt dan net weer een andere oplossing dan standaard een hoogspanningsnetwerk trekken.” Om nu te anticiperen op het energienetwerk van de toekomst is het volgens Kalle belangrijk om de infrastructuur op tijd klaar te hebben op het moment dat ook de aanvoer nodig is.

Als andere uitdaging noemt hij de wetgeving. Volgens Kalle moet het duidelijk zijn welke vergunningen er nodig zijn om te bouwen: “Dus in eerste instantie komen er veel kansen voor mensen die kennis hebben van wetgeving, vergunningen, het opstellen van rapporten die nodig zijn om bepaalde bouwprojecten te realiseren.”

Er is volgens Kalle ook een verschuiving nodig in de opleidingen om in te kunnen spelen op de toekomst. Zo moet er binnen de technische opleidingen meer aandacht komen voor warmteopslag, warmtetransport en energieopslag. Waarom zouden jongeren deze studierichting moeten kiezen? Dat is tweeledig, volgens Kalle: “Enerzijds kunnen die jongeren daarmee een invloed uitoefenen op hoe de toekomst duurzamer wordt. Anderzijds is er baanzekerheid door de grote investeringen die in dit vakgebied gedaan worden.”

De waarde van goede arbeidsmarktinformatie

Tot slot komt de nieuwe verkenning op arbeidsmarktinzicht aan de orde. Kalle noemt het dashboard erg informatief. “Er is veel vraag vanuit werkgevers naar dit soort informatie. Het is fijn dat alles gebundeld is op een plek en dat je makkelijk kunt filteren.” Het toevoegen van Belgische arbeidsmarktdata aan dit platform zou hij waardevol vinden.

Zelf heeft hij al direct gebruik gemaakt van de cijfers op ArbeidsmarktInZicht : “Ik heb er zelf gisteren al een aantal dingen uit gebruikt, om mijn management van mijn standpunt te overtuigen. Handig dat de informatie zo snel te vinden is.”