Een recessie is onvermijdelijk

In korte tijd is de wereld in de greep geraakt van COVID-19, kortweg het coronavirus. Het is in de eerste plaats een gezondheidscrisis, die inmiddels honderdduizenden mensen wereldwijd raakt. De noodzakelijke maatregelen om de uitbraak van het virus zoveel als mogelijk gecontroleerd te houden, hebben daarnaast een ingrijpende invloed op het openbare leven.
Het is evident dat de economische gevolgen groot zijn, tegelijkertijd is nog heel veel onzeker. De contactbeperkende maatregelen en de onzekerheid die de crisis met zich meebrengt, hebben een zichtbare impact op de economische activiteit in binnen- en buitenland. 

Video toelichting CPB: Economische scenario's corona

Viertal scenario's 

Het CPB maakte vier verschillende scenario's voor de ontwikkeling van de economie in 2020. De vier scenario’s (zie visualisatie) verschillen vooral in de veronderstelde duur en diepte van de economische crisis. 

Scenario's coronacrisis CPB

Bron: CPB

In alle scenario’s wordt de economie hard geraakt, het bbp krimpt in 2020 met 1,2% tot 7,7%. In het lichtste scenario veert de economie al in het derde kwartaal van 2020 weer op, in het zwaarste scenario blijft het economisch herstel uit tot de tweede helft van 2021. In dat scenario zal er ook in 2021 nog een krimp van het bbp van 2,7% optreden. In drie van de vier scenario’s is de neergang dieper dan in de crisis van 2008/2009.

Economische groei, Nederland, naar scenario's CPB

Unieke situatie: gelijktidige aanbodschok en vraaguitval

De crisis is uitzonderlijk omdat er zowel verminderde productie als vraaguitval is, als de crisis langer duurt kunnen er ook problemen in de financiële sector ontstaan. De huidige  beperkingen leggen sommige sectoren nagenoeg stil, in andere sectoren wordt de productie geraakt doordat werknemers niet inzetbaar zijn, of doordat de aanvoer van onderdelen hapert. De vraagkant van de economie wordt eveneens geraakt door de contactbeperkingen, maar ook doordat de uitvoer stokt, en doordat huishoudens en bedrijven aankopen en investeringen uitstellen. Naarmate de crisis langer duurt wordt het waarschijnlijker dat er in binnen- of
buitenland ook problemen in de financiële sector ontstaan, via de huizenmarkt of door oninbare leningen.

Werkloosheid loopt op, maar beleid helpt om klap te verzachten

De werkloosheid loopt in het lichtste scenario slechts beperkt op, maar stijgt in het zwaarste scenario tot boven 9% in 2021 (880 duizend werklozen). De impact van de contactbeperkende maatregelen voor de werkgelegenheid is groot. Daarmee verschilt deze crisis van voorgaande recessies, met in potentie grotere gevolgen voor de arbeidsmarkt. Het beleid is erop gericht om ontslagen en faillissementen te beperken, dat voorkomt een neerwaartse spiraal en blijvende economische schade. Maar de overheid kan de klap hooguit deels opvangen, de werkloosheid onder groepen als schoolverlaters en flexwerkers kan snel toenemen. Het CPB gaat er bovendien van uit dat het steunpakket eindigt als de contactbeperkingen voorbij zijn. In de zwaarste scenario’s houdt de recessie dan nog enige tijd aan, waardoor de werkloosheid verder oploopt. 

Werkgelegenheid (in gewerkte uren), Nederland, naar scenario's CPB

Grootste onzekerheden

De grootste onzekerheden zijn het verloop van de pandemie, de doorwerking van de contactbeperkingen en de effectiviteit van het beleid in binnen- en buitenland. De duur van de contactbeperkingen die nodig zijn om de verspreiding van het virus in te dammen, is cruciaal voor de economische impact. Daarbij is ook onzeker hoe diep de contactbeperkingen precies ingrijpen op de economie, het op deze manier tot stilstand komen van delen van de economie is niet eerder vertoond. Een andere onzekerheid is in welke mate de steunmaatregelen succesvol zijn, en of problemen in de financiële sector uitblijven. Deze onzekerheden zijn er
ook voor het buitenland, waarbij in het bijzonder de vraag is of ook landen met een slechtere uitgangspositie in staat zijn de economische schok het hoofd te bieden.

Gaat het CPB de scenario's regelmatig updaten?

In beginsel niet. Als het economisch beeld ingrijpend wijzigt ten opzichte van wat het CPB nu weet, zal uiteraard opnieuw een afweging worden gemaakt. In juni komt het CPB met een reguliere nieuwe raming.