Nieuwe indeling dossiers in kennisbank AIZ
Aanleiding
- Op 18 januari is het nieuwjaarsartikel van de ESB (Economisch Statistische Berichten) verschenen: Het eeuwige tekort vraagt om keuzes. Binnen dit artikel gaat Sandor Gaastra, topambtenaar bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, in op de relatie tussen de vele ambities van Nederland en de haalbaarheid daarvan als gevolg van schaartes op het gebied van arbeid en de fysieke leefomgeving.
- Volgens Gaastra kunnen de beoogde doelen door de schaartes niet allemaal gerealiseerd worden. Keuzes en prioritering zijn dan ook onvermijdelijk. De keuzes die nu gemaakt worden hebben invloed op (mogelijke) toekomstige tekorten. Gaastra pleit ervoor om te accepteren dat deze tekorten bestaan en daarnaar te handelen om zo onze brede welvaart te kunnen vegroten. De boodschap van Gaastra komt overeen met de analyse van Kim Putters, voorzitter van de Sociaal Economische Raad, in zijn inleiding bij de tweede editie van Arbeidsmarktpoort met als thema toekomst van de arbeidsmarkt (eind november 2023).
- Vanuit ArbeidsmartkInZicht delen we de analyses van Gaastra en Putters. Met behulp van beleid is het mogelijk om de krapte te dempen, maar zal deze blijven bestaan. Er zijn dan ook keuzes nodig en een langetermijnvisie op de economie en samenleving waarbinnen een goede afweging gemaakt wordt tussen publieke belangen en waar we in de toekomst ons geld mee willen verdienen. Wat vinden we belangrijk en wat niet?
- Eind vorige week heeft ook de SER een SER-advies gepubliceerd waarin ze haar lange termijnperspectief voor Nederland hebben weergegeven met beleidsaanbevelingen voor een brede welvaartseconomie waarin mensen centraal staan. In de visie van de SER is Nederland in 2040 een land met brede welvaart, waarbij samenleving, milieu en economie met elkaar in balans zijn.
- Gezien de verschillen tussen regio's is het volgens ons belangrijk dat de dialoog over het verminderen van de arbeidskrapte en de prioritering ook op regionaal niveau plaatsvindt. Met behulp van de datagedreven analyses binnen ArbeidsmarktInZicht hopen we regio's hierbij te kunnen ondersteunen. Binnen de content die we in 2024 vanuit AIZ zullen publiceren krijgen de thema's arbeidsproductiviteit, onbenut arbeidspotentieel, (arbeids)migratie, arbeidsdynamiek, aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs en brede welvaart een centrale rol.
- Om optimaal inzicht te geven in deze relevante thema's hebben we er voor gekozen om de dossiers binnen de kennisbank ook volgens deze zes thema's in te richten. In de kennisbank verzamelen we de belangrijkste (externe) onderzoeken en artikelen die over een bepaald arbeidsmarktthema verschenen zijn.
- Door de bundeling van de AIZ-analyses en externe arbeidsmarktanalyses zijn (regionale) beleidsmakers via de kennisbank continu op de hoogte over de voortgang en mogelijkheden om de arbeidsmarktkrapte te verminderen en kunnen zij goed geïnformeerd de benodigde keuzes maken.
- In het vervolg van dit artikel gaan we dieper in op de nieuwe dossiers, en de bijbehorende relevante onderwerpen, die dit jaar binnen de AIZ content en de kennisbank centraal zullen staan. Gedurende het jaar zal de kennisbank steeds rijker worden met de analyses die we maandelijks toe zullen voegen.
- Eén keer per twee maanden zullen we een publicatie wijden aan de nieuwe onderzoeken en artikelen die zijn toegevoegd aan de kennisbank.
Nieuwe dossiers kennisbank uitgelicht
De nieuwe dossiers binnen de Kennisbank richten zich op de mogelijkheden om iets aan de krapte te doen. Oplossingsrichtingen zijn het arbeidsaanbod verhogen (onbenut arbeidspotentieel, (arbeids)migratie), meer doen met dezelfde mensen (arbeidsproductiviteit) en zorgen voor een betere aansluiting van vraag en aanbod (arbeidsdynamiek, aansluiting vraag en aanbod). Daarnaast kijken we binnen het dossier brede welvaart naar de keuzes die nodig zijn en de langetermijnvisie op de economie en samenleving. In het vervolg van dit artikel gaan we nader in op de afzonderlijke dossiers.
Onbenut arbeidspotentieel
Dit verwijst naar mensen die wel kunnen en willen werken, maar momenteel niet werkzaam zijn. Het activeren van deze groep, zoals langdurig werklozen, parttimers die meer uren willen werken, en mensen die om andere redenen (zoals zorgtaken) niet werken, kan helpen de arbeidskrapte te verminderen. Daarnaast kan ook gekeken worden naar ouderen. Er is een groeiende groep vitale gepensioneerden, die zich vaak nog nuttig wil maken.
Arbeids(migratie)
Het sturen op migratie is maar beperkt mogelijk. Een streefwaarde voor migratie heeft invloed op de arbeidsmarkt. Dit geldt ook voor het aantrekken van werknemers uit andere landen. Arbeidsmigratie kan een directe manier zijn om tekorten in bepaalde sectoren of regio's op te vullen. Dit vereist wel een doordacht beleid om te zorgen voor integratie en om eventuele negatieve effecten op de arbeidsmarkt in de landen van herkomst te minimaliseren.
Arbeidsproductiviteit
Het verhogen van de productiviteit van werknemers betekent dat er meer werk gedaan kan worden met dezelfde of een kleinere hoeveelheid arbeid. Dit kan bijvoorbeeld door productinnovatie en (arbeidsbesparende) procesinnovatie, digitalisering, robotisering en sociale innovatie.
Arbeidsdynamiek
Dit heeft betrekking op de beweging van werknemers binnen en tussen sectoren. Het stimuleren van deze dynamiek kan helpen om mensen sneller naar sectoren te leiden waar de vraag groot is. Dit kan bijvoorbeeld door omscholing, loopbaanadvies en mobiliteitsprogramma's. Om de mobiliteit van werkgevers en werknemers te bevorderen spelen leven lang ontwikkelen, leercultuur binnen bedrijven en het denken vanuit skills een belangrijke rol.
Aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs
Dit gaat over het beter afstemmen van het aanbod op de behoeften van de arbeidsmarkt. Door ervoor te zorgen dat de vaardigheden en kennis die in het onderwijs worden aangeboden, overeenkomen met wat werkgevers nodig hebben, kunnen afgestudeerden sneller een passende baan vinden. Dit vereist nauwe samenwerking tussen onderwijsinstellingen, bedrijven en overheden.
Brede welvaart
Met behulp van beleid is het mogelijk om de krapte te dempen, maar zal deze blijven bestaan. Er zijn dan ook keuzes nodig en een langetermijnvisie op de economie en samenleving waarbinnen een goede afweging gemaakt wordt tussen publieke belangen en waar we in de toekomst ons geld mee willen verdienen. Wat vinden we belangrijk en wat niet? In de visie van de SER is Nederland in 2040 een land met brede welvaart, waarbij samenleving, milieu en economie met elkaar in balans zijn.
ArbeidsmarktInZicht: inzichten met impact
Met behulp van de nieuwe dossiers binnen de Kennisbank willen we de impact die we met ArbeidsmarktInZicht maken verder vergroten. Door de nieuwe opzet worden beleidsmakers via de kennisbank continu op de hoogte gehouden over de voortgang en mogelijkheden om de arbeidsmarktkrapte te verminderen en kunnen zij goed geïnformeerd de benodigde keuzes maken. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is dat de krapte op de arbeidsmarkt een ingewikkeld probleem is waarvoor niet één simpele oplossing bestaat. In plaats daarvan moet er naar een combinatie van verschillende oplossingen (dossiers) gekeken worden. Door maatregelen te combineren, kunnen de problemen op de arbeidsmarkt effectiever worden aangepakt. Met de inzichten uit de kennisbank hopen we regio's te kunnen ondersteunen bij het vinden van de juiste balans tussen de verschillende strategieën en samenwerking tussen de verschillende partijen.
nieuw in de kennisbank
De kennisbank wordt regelmatig bijgewerkt. Eén keer per twee maanden belichten we de nieuwe artikelen en onderzoeken die zijn toegevoegd. Schrijf u in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van alle publicaties op ArbeidsmarktInZicht. Klik op onderstaande link om direct naar de kennisbank te gaan.
