Wat te doen met internationale studenten?

Internationale studenten leveren een significante bijdrage aan de Nederlandse academische wereld, economie en arbeidsmarkt. Echter, de gestage toename van hun aantallen stelt ons ook voor toenemende uitdagingen. Denk hierbij aan de beschikbaarheid van onderwijs voor Nederlandse studenten, de impact op de onderwijsfinanciering en de verhoogde druk op huisvesting en faciliteiten door de aanwezigheid van internationale studenten. Om de voortdurende discussie over het internationaliseren van het hoger onderwijs van concrete informatie te voorzien, zetten we in dit artikel enkele belangrijke inzichten op een rij. Hoeveel internationale diplomastudenten studeren er in de provincie Utrecht bij hogescholen en universiteiten? Hoe sterk is dit aantal de afgelopen jaren toegenomen? Kent de provincie Utrecht in vergelijking met andere provincies een relatief groot of laag aandeel internationale studenten? Wat zijn enkele belangrijke redenen om aan internationalisering te doen? Welke factoren spelen een rol bij de beslissing van internationale alumni om in Utrecht en Nederland te blijven? 
 
Wat zijn internationale studenten?
Binnen deze analyse maken we gebruik van gegevens en onderzoeken van Nuffic, de Nederlandse organisatie voor internationalisering in het onderwijs. Nuffic hanteert de volgende definitie van internationale studenten: "studenten die niet over de Nederlandse nationaliteit beschikken en die geen Nederlandse vooropleiding hebben gedaan" (CPB, 2019: 12). Internationale diplomastudenten zijn studenten die hun gehele diploma in het buitenland doen;  uitwisselingsstudenten komen slechts voor een deel van hun studie of voor hun stage naar het buitenland. Binnen deze analyse zijn mbo-studenten buiten beschouwing gelaten en is er geen aandacht besteed aan vluchtelingstudenten.

Sterke toename aantal internationale studenten

Universiteiten en hogescholen in Utrecht hebben door de jaren heen een groeiend aantal studenten uit de hele wereld aangetrokken. In het studiejaar 2022-23 stonden ruim 7.000 internationale diplomastudenten ingeschreven in het Utrechtse hoger onderwijs (52% volgt een bachelor en 48% volgt een master). Internationale studenten vertegenwoordigen in Utrecht 8,9% van de totale studentenpopulatie.  In vergelijking met het studiejaar 2006-07 is het aantal internationale diplomastudenten in Utrecht meer dan 4 keer zo groot (1.700 internationale diplomastudenten). 

Bron: Nuffic

Limburg Kent het grootste aandeel internationale studenten

Tussen provincies bestaan er grote verschillen in het aandeel internationale studenten binnen de totale studentenpopulatie. De provincies Limburg en Groningen kennen relatief het grootste aandeel internationale studenten in de totale studentenpopulatie. De provincies Flevoland en Drenthe zijn niet meegenomen in deze analyse, aangezien er in deze provincies geen hogescholen of universiteiten met een locatie als hoofdvestiging aanwezig zijn. In Nederland was in het studiejaar 2022-23 15% van de totale studentenpopulatie een internationale diplomastudent. Utrecht kent in vergelijking met Nederland het kleinste aandeel internationale studenten. In absolute aantallen kennen de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord-Brabant het grootste aantal internationale studenten. In deze provincies studeren meer dan de helft van het totaal aantal Nederlandse internationale diplomastudenten (57%). 

*De provincies Flevoland en Drenthe zijn niet opgenomen in deze visualistaie, aangezien er geen hogescholen of universiteiten in deze provincies met een locatie als hoofdvestiging aanwezig zijn. 
Bron: Nuffic

Redenen om binnen onderwijs aan internationalisering te doen

Nuffic heeft onderzoek gedaan naar de belangrijkste redenen die begeleiders, op het gebied van internationalisering uit verschillende onderwijssectoren, zien om te internationaliseren. De meest genoemde reden voor internationalisering volgens meer dan 200 begeleiders is de persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling van leerlingen en studenten, met 80% die dit (zeer) belangrijk vindt. Andere belangrijke redenen zijn het bevorderen van internationale kennisuitwisseling en aansluiting bij de arbeidsmarkt, aangegeven door circa 75% van de respondenten. Culturele diversiteit en de aanwezigheid van internationale leerlingen/studenten en/of staf worden het minst genoemd, met ongeveer 20% die deze aspecten (zeer) belangrijk acht.

Redenen om te internationaliseren, Nederland*

Klik hier om een beter leesbare versie van de visual te bekijken. 
Bron: Nuffic

Welke factoren vegroten blijfkans internationale studenten?

Nuffic heeft ook onderzoek gedaan naar de factoren die een rol spelen bij de beslissing van internationale alumni om in Nederland te blijven. Momenteel doet ongeveer een derde van de internationale studenten dat (CBS). Met welke uitdagingen worden zij geconfronteerd en hoe kunnen ze beter worden voorbereid op de Nederlandse arbeidsmarkt? Met de inzichten op basis van dit onderzoek hoopt Nuffic dat professionals in het veld internationale alumni, met behulp van beleid en actieplannen, beter kunnen ondersteunen bij hun toetreding tot de Nederlandse arbeidsmarkt en integratie in de samenleving. Binnen de voorliggende analyse richten we ons op twee deelresultaten van het Nuffic-onderzoek. 

Welke factoren zorgen ervoor dat internationale alumni in Nederland blijven?
Overeenkomstig met voorgaande studies, vond Nuffic dat aspecten als levenskwaliteit en de kansen voor een carrière zeer invloedrijk zijn voor de keuze van internationale alumni om in het land te blijven. Andere essentiële factoren omvatten een goede werk-privé balans, een internationale sfeer, veiligheidsgevoel, persoonlijke vrijheden, het hebben van een partner of familie in de buurt en toegang tot sociale kringen. Voornamelijk de uitdagingen rondom het vinden van geschikt werk en adequate woonruimte zijn de voornaamste redenen voor hen om te vertrekken.

 
Bron: Nuffic (N=250)

Met welke uitdagingen kunnen internationale blijvers te maken krijgen?
De weg naar een verblijf in Nederland na hun studie is voor internationale alumni vaak niet eenvoudig. Ze komen diverse obstakels tegen zoals de zoektocht naar geschikt werk en een woning, naast het navigeren door culturele, linguïstische, sociale en praktische hindernissen. Bij het vinden van een baan na het afstuderen spelen enkele factoren een cruciale rol: financiële steun tijdens de zoektocht, beheersing van de Nederlandse taal en een goed netwerk. Voor het creëren van een gevoel van thuiskomen zijn een aangename werkomgeving, een steunend sociaal netwerk en kennis van praktische zaken in Nederland van groot belang.

Bron: Nuffic (N=248)

Hoger onderwijs neemt zelf maatregelen: Beheersen instroom, vergroten blijfkans

Vorige week maakten de Nederlandse universiteiten bekend dat ze per direct maatregelen gaan nemen om de instroom van internationale studenten te beheersen en de Nederlandse taalvaardigheid te vergroten. Ze zetten in op verlaging van de instroom van internationale studenten, vermindering van het aandeel Engelstalige bacheloropleidingen, meer Nederlandstalige opleidingen en het bevorderen van de Nederlandse taalvaardigheid bij docenten en studenten. Dit alles met als doel om de knelpunten en de frictie in de samenleving, als gevolg van de toename van internationale studenten, op te lossen en zo de meerwaarde van internationalisering te kunnen behouden. Binnen het plan van de Nederlandse  universiteiten gaat er ook veel aandacht uit dat de internationale studenten ook na hun studie in Nederland blijven werken. Iedere universiteit gaat samen met regionale en nationale werkgevers een meerjarenplan opstellen om de blijfkans van afgestudeerde studenten te vergroten.

Behoefte aan regionaal maatwerk
Hopelijk is binnen de plannen van de universiteiten en van het toekomstige kabinet voldoende ruimte voor regionaal maatwerk. De uitgangssituatie en regionale uitdagingen verschillen per regio. Zo is in krimpregio's de angst dat ze door de het beperken van de instroom van internationale studenten verder achter gaan lopen ten opzichte van de randstad. 

MEER LEZEN

Meer data inzien over internationale studenten in uw provincie? Klik op onderstaande link en klik vervolgens in het linkermenu op 'Internationaal talent'.

 Internationale studenten