Steeds meer hoogopgeleiden in Overijssel

Steeds meer mensen in Overijssel zijn hoogopgeleid (287 duizend in 2022). Het aantal mensen met een hbo- of universitair diploma in Overijssel is de afgelopen jaren gestaag toegenomen. In 2013 was 25% van de bevolking van 15 tot 75 jaar in Overijssel hoogopgeleid, in 2022 is dit aandeel toegenomen tot 33%.  Het aandeel laagopgeleiden - mensen met alleen basisonderwijs, een vvmbo-diploma of een mbo-diploma op niveau 1, maakte in dezelfde periode een omgekeerde ontwikkeling door en daalde met bijna 11%. Het grootste deel van de mensen is in Overijssel nog steeds middelbaar opgeleid (bijna 40%). Het aantal hoogopgeleiden lag daar in 2022 met 33% niet ver onder. De laatste jaren nam het aandeel middelbaar opgeleiden iets af (-2 procentpunt). 

Aandeel hoogopgeleiden in Overijssel ligt iets lager dan in Nederland
Het aandeel hoogopgeleiden in Overijssel ligt in 2022 (32,9%) iets lager in vergelijking met Nederland (36,6%). Utrecht kent met 46,4% het hoogste aandeel hoogopgeleiden, kort gevolgd door de provincie Noord-Holland (41,4%). Met 27,8% was het aandeel hoogopgeleiden het laagst in Zeeland. In Fryslân bedroeg het aandeel hoogopgeleiden 28,5%. 

Aandeel hoogopgeleiden, naar provincie

Kenmerken van hoogopgeleiden

Voordat we ingaan op de beroepen en sectoren waarin hoogopgeleiden werken, beschrijven we eerst de kenmerken van de hoogopgeleiden. Wat is de samenstelling van deze groep als het gaat om geslacht, leeftijd en migratieachtergrond? In welk dienstverband zijn hoogopgeleiden werkzaam? Hoeveel uur werken hoogopgeleiden per week? 

Aandeel hoogopgeleiden groeide sneller voor vrouwen dan mannen
Het aandeel hoogopgeleiden groeide sneller voor vrouwen dan mannen en in 2021/2022 hadden vrouwen vaker een hbo- of universitair diploma dan mannen. Van de vrouwen was 25 procent in 2013/2014 hoogopgeleid; in 2021/2022 was dit toegenomen tot 33 procent. Bij mannen gaat het om een toename van 26 naar 32 procent. 

Jongere leeftijdsgroepen vaker hoogopgeleid
Over het algemeen geldt dat jongere leeftijdsgroepen vaker hoogopgeleid zijn dan oudere generaties. Zo zijn mensen van 25 tot 45 jaar het vaakst hoogopgeleid en wordt dat aandeel kleiner naarmate men ouder is. Voor de leeftijdsgroep 25 tot 45 jaar was de groei van het aandeel hoogopgeleiden ook het grootst: in 2013/2014 was 35 procent hoogopgeleid, in 2022 bedroeg dit 50%. Een uitzondering vormen 15- tot 25-jarigen waarvan een relatief klein deel hoogopgeleid is. Dit komt doordat een groot deel van hen nog onderwijs volgt waardoor hun hoogst behaalde onderwijsniveau nog kan veranderen. Wel was in 2021/2022 ook voor deze groep het aandeel hoogopgeleiden groter dan in 2013/2014.

Aandeel hoogopgeleiden groeide sneller voor mensen met een niet-Nerderlandse herkomst
Het aandeel hoogopgeleiden groeide gedurende de periode 2013/2014-2021/2022 sneller bij migranten en kinderen van migranten dan bij mensen met een Nederlandse herkomst. Het aandeel hoogopgeleiden is in 2021/2022 wel nog het grootste onder mensen met een Nederlandse herkomst (32,7%). 

Werkenden hoogopgeleiden werken minder vaak in een flexibel dienstverband
Van de werkenden hoogopgeleiden heeft in het jaar 2021/2022 in Overijssel 62% een vast dienstverband. Dit aandeel ligt ten opzichte van het totaal aantal werkenden (57%) relatief hoog. Ook het aandeel dat werkt als zelfstandigen ligt bij hoger opgeleiden (15%) iets hoger dan bij het totaal aantal werkenden (13%).  Gedurende de periode 2013/2014-2021/2022 is het aandeel hoogopgeleiden met een vast dienstverband toegenomen (1,6 procentpunt), terwijl het aandeel zelfstandigen afgenomen is (1,5 procentpunt). Het aandeel hoogopgeleiden dat werkzaam is in een flexibel dienstverband is gedurende deze periode vrijwel stabiel gebleven. 

Werkenden hoogopgeleiden werken relatief veel uren in de week
In Overijssel werken hoogopgeleiden ten opzichte van het totaal aantal werkenden relatief vaak in banen met een grotere omvang van het dienstverband, 24 tot 35 uur (23,8%) en 35 uur en meer per week (60,0%). Gedurende de periode 2013/2014-2021/2022 is het aandeel werkenden met een omvang van het dienstverband van 24 tot 35 uur per week sterk toegenomen: in 2013/2014 was het aandeel van deze categorie 24 procent, in 2022 bedroeg dit 32%. 

Beroepen waarin hoogopgeleiden werkzaam zijn

In welke beroepen zijn Overijsselse hoogopgeleiden werkzaam in 2021/2022? En in hoeverre is dit ten opzichte van 2013/2014 veranderd? 

Meer werkenden in beroepen met complexe en gespecialiseerde taken
Het CBS onderscheidt vier beroepsniveaus, van eenvoudige routinematige taken waarvoor weinig onderwijs nodig is (niveau 1), tot zeer complexe, gespecialiseerde taken (niveau 4). Tussen 2013/2014 en 2021/2022 is het aandeel van beroepsniveaus 3 en 4 in Overijssel toegenomen, dat van beroepsniveau 2 en 1 is kleiner geworden. Deze ontwikkeling komt overeen met de landelijke trend. 

Meer hoogopgeleiden met bedrijfseconomisch, administratief of technisch beroep
De toename van het aantal hoogopgeleiden is in Overijssel niet gelijk verdeeld over de verschillende beroepsklassen. In vergelijk met 2013/2014 zijn in Overijssel in 2021/2022 in verhouding vooral meer hoogopgeleiden werkzaam in bedrijfseconomische en administratieve beroepen, gevolgd door technische beroepen. Het aandeel hoogopgeleiden met een management beroep was in 2021/2022 juist kleiner dan in 2013/2014; dat geldt ook voor degenen met een pedagogisch beroep. 

Hoogopgeleiden het vaakst werkzaam als ingenieur (geen elektrotechniek) en software- en applicatieontwikkelaar
Binnen de beroepsklassen is een verbijzondering te maken naar beroepsgroep. In 2021/2022 waren hoogopgeleiden in Overijssel het vaakst werkzaam als ingenieur (geen elektrotechniek) en software- en applicatieontwikkelaar. Bij beide is sprake van een toename van het aantal werkenden in deze beroepsgroepen, maar de toename van ingenieurs (geen elektrotechniek) was veruit het grootst. 

Sectoren waarin hoogopgeleiden werkzaam zijn

In welke sectoren zijn Overijsselse hoogopgeleiden werkzaam in 2021/2022? En in hoeverre is dit ten opzichte van 2013/2014 veranderd? 

Hoogopgeleiden het vaakst werkzaam in de sectoren zorg en welzijn en zakelijke dienstverlening
In 2021/2022 waren hoogopgeleiden in Overijssel het vaakst werkzaam in de sectoren zorg en welzijn en zakelijke dienstverlening. De toename van het aantal hoogopgeleiden is in Overijssel niet gelijk verdeeld over de verschillende sectoren. In vergelijk met 2013/2014 zijn in Overijssel in 2021/2022 in verhouding vooral meer hoogopgeleiden werkzaam in de industrie en zorg en welzijn. Het aandeel hoogopgeleiden in de sectoren onderwijs en openbaar bestuur  was in 2021/2022 juist kleiner dan in 2013/2014.

Hoogopgeleiden op de plek van middelbaar opgeleiden?

De toename van het aantal hoogopgeleiden sluit aan bij de ambitie van Nederland en ook de Europese Unie om te groeien naar een meer hoogopgeleide bevolking. Dit komt bijvoorbeeld naar voren in de doelen die Europa voor 2030 heeft gesteld, namelijk dat in alle lidstaten minimaal 45 procent van de 25- tot 35-jarigen hoogopgeleid moet zijn. Overijssel heeft dit doel inmiddels al bereikt. De toename van het aantal hoogopgeleiden roept ook de vraag op in hoeverre deze toename ertoe geleid heeft dat in 2021/2022 meer hoogopgeleiden werken in beroepen waar in 2013/2014 vooral middelbaar opgeleiden werkzaam waren?

Verschuiving in beroepsniveau 
De toename van het aandeel hoogopgeleiden vertaalt zich in een toename van het percentage hoogopgeleiden in beroepen waarin men zeer complexe gespecialiseerde taken moet uitvoeren (beroepsniveau 4): van 73,5 procent in 2013/2014 naar 76,1 procent in 2021/2022. Dit zijn beroepen waarvoor volgens de internationale beroepenclassificatie een hoger of wetenschappelijk onderwijsniveau nodig is. Het ligt dus voor de hand dat daarin veelal hoogopgeleiden werkzaam zijn. Voor beroepen op de andere beroepsniveaus geldt echter ook dat sprake is van een toename van het percentage hoogopgeleiden. Binnen beroepsniveau 3 en 4 waren er in Overijssel (net als in Nederland) in 2021/2022 meer hoogopgeleiden en minder middelbaar opgeleiden werkzaam dan in 2013/2014.