Jeanette Oostijen: Lid College van Bestuur VISTA College

Er zijn in Limburg veel mooie ontwikkelingen op gang gebracht die bijdragen aan de bedrijvigheid: de Brightlands campussen, aandacht voor circulaire economie en andere innovaties. Economische ontwikkeling zal zeker bijdragen aan het oplossen van een aantal sociaal-maatschappelijke vraagstukken. Ik vraag me echter af of we de kansenongelijkheid op die manier voldoende kunnen opheffen. Er is ook een focus nodig op de zachtere aspecten en gedrag: een andere manier van omgaan met elkaar. Om echt te werken aan een gezonde en vitale regio, waar alle talenten worden benut, moeten we verbinding stimuleren. Niet alleen nu - omdat we elkaar nodig hebben vanwege corona - maar blijvend.

In onze fusie-organisatie zie ik hoe geweldig ontmoeting en samenwerking kunnen werken. VISTA College functioneert als een soort microcosmos waarin we uitzoeken hoe je dingen samen tot stand brengt. Nadat we eerst de ondersteunende afdelingen hebben samengevoegd, gaan ook de onderwijsafdelingen elkaar langzamerhand raken. Dat draagt bij aan de kwaliteit van onze opleidingen in Heerlen, Sittard en Maastricht. Er is een onderlinge afhankelijkheid binnen de clusters, die maakt dat ook de cultuurthema’s aan bod komen. Collega’s gaan met elkaar in dialoog, leren van elkaar, krijgen daardoor een breder perspectief en komen samen tot nog betere oplossingen. Dat is heel verrijkend. Natuurlijk clasht het ook wel eens, maar voorop staat dat iedereen bij VISTA bijdraagt aan de ontwikkeling van onze talenten in Zuid-Limburg. Samen breng je dingen tot stand: het leidende thema van het BEST-rapport.

Corona

De afgelopen periode hebben we extra scherp kunnen zien hoe belangrijk de verbinding tussen mensen is. We hebben bij VISTA College eenzaamheid gezien en de kansenongelijkheid kwam nog sterker in beeld. Online onderwijs is ingewikkeld voor een gezin met vijf kinderen, twee laptops en een kleine woning. Veel van onze studenten zitten bovendien in een leeftijdsfase, waarin het belangrijk is om erop uit te gaan en nieuwe dingen te ontdekken. Onze docenten, mentoren en studentenbegeleiders hebben daar extra zorg voor en ze besteden ook nu de studenten weer meer naar school kunnen, extra aandacht aan de sociale aspecten. In het mbo gaat het namelijk niet alleen om het aanleren van beroepsvaardigheden, maar ook om hoe je bent als mens en hoe je je verhoudt tot de samenleving. Deze jonge mensen moeten zich vaardigheden eigen maken om stevig in het leven te staan. Voor wie daar ernstige problemen mee ervaart, hebben wij een zorgstructuur. Via mbo-knooppunten halen we de hulpverlening in huis die wij als onderwijsinstelling niet kunnen bieden: schuldhulpverlening, psychologische hulp, enzovoort.

Ook positief

Ondanks alle narigheid van corona zie ik ook positieve ontwikkelingen. Studenten die versneld eigen verantwoordelijkheid nemen en zich goed aanpassen aan online lessen en natuurlijk is het ook een prima ontwikkeling dat de digitalisering van het onderwijs in een stroomversnelling kwam. Het stond al lange tijd in de jaarplannen maar leek vooral iets voor believers. Er komt nu een enorme energie vrij bij onze docenten, onderwijskundig leiders en practoren , bijvoorbeeld bij de ontwikkeling naar blended learning, de combinatie van online en fysieke lessen die nu actueel is. De ontwikkeling richting blended learning was voor ons aanleiding om een tweede practoraat op te zetten, waarbij digitale didactiek en pedagogiek worden ingezet en onderzocht. Doordat we dit evidence informed benaderen, weten we wat er werkt en wat de impact is. Daarbij kunnen we optrekken met collega’s in het hbo, wo, voortgezet en primair onderwijs.

Doorstroming en LLO

We hebben allemaal te maken met een lichting studenten/leerlingen die we nog nauwelijks op school hebben gezien. Verbinding maken en ontschotting in het onderwijs zijn dan ook meer dan actueel. Intensievere onderwijskundige samenwerking tussen de onderwijsinstellingen, tussen docenten, onderzoekers en onderwijskundig leiders, kan zeker op termijn bijdragen aan het beperken van schooluitval en zorgen voor een betere doorstroom van leerlingen, zodat de talenten behouden blijven voor de samenleving. Het past bij onze maatschappelijke opgave om die doorstroming ook te faciliteren voor andere groepen dan alleen leerlingen die vanuit vmbo en havo bij ons komen. We leiden ook herstarters en omscholers op. Als mbo hebben wij een rol te spelen in Leven Lang Ontwikkelen (LLO). Beroepen zijn immers niet meer decennialang hetzelfde. Wij willen LLO structureel goed kunnen neerzetten en daarbij ook snel en flexibel kunnen inspelen op ontwikkelingen in het beroepenveld, we moeten curricula snel kunnen aanpassen. Er is dan ook ruimte nodig voor innovatie. Het mbo is een echte doe-sector, het is ongelooflijk hoe snel we zaken tot stand kunnen brengen, maar daar moet wel lijn in zitten, zodat we samen met partners de effecten en de impact kunnen bepalen: evidence informed. Daarbij moeten we ook niet alles willen doen. Het is belangrijk dat we bepalen waar we onze specifieke doelgroepen mee vooruit helpen. Daar hoort een team van goede docenten en opleiders bij die op de hoogte zijn van nieuwe ontwikkelingen, zowel in het onderwijs, in het onderzoek als in het beroepenveld.

Samenwerken

Zowel vanwege de maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, als met het oog op de vergrijzing van onze docententeams, is versterking van onze teams een belangrijk aandachtspunt. Daar horen thema’s bij als blended learning, het omgaan met kwetsbare groepen en hybride docentschap. Dit laatste is buitengewoon interessant omdat we daarmee mensen binnenhalen die actuele kennis uit hun eigen werkomgeving overdragen op studenten en collega’s. We hebben hiervoor samen met partners in de regio het project SOBOL opgezet. Samen met Yuverta (voorheen CITAVERDE College), Gilde opleidingen, VISTA College en Fontys Hogescholen willen we mensen interesseren voor en begeleiden bij een docentschap in het mbo-onderwijs. Daarbij werken we ook aan onze reputatie als werkgever. Het mbo is immers enorm divers, zowel qua opleidingsaanbod als qua leeftijd van onze studenten. Je kunt in het mbo lesgeven aan jonge mensen, maar ook aan volwassenen en je kunt onderzoek doen en richting geven aan nieuwe ontwikkelingen.

Sociale inclusie

Kenmerkend voor het mbo is diversiteit. In de meest brede zin is diversiteit essentieel voor de ontwikkeling van talenten, zowel bij onze studenten als bij de medewerkers. In organisaties waar verschillen er mogen zijn, waar culturen bij elkaar komen, kun je kijken naar wat mensen goed kunnen. Die talenten kun je benutten. Dan worden verschillen tussen mensen opeens kansen en maakt het niet uit wie je bent, jouw talent wordt gewaardeerd! VISTA betekent: elkaar zien, wij zien jou! Mbo’ers vervullen een belangrijke maar vaak nog ondergewaardeerde rol in onze samenleving; ze zijn cruciaal voor de ontwikkeling van de regio. Dat hebben we goed kunnen zien tijdens de corona-crisis: mbo’ers hielden zorg, economie, techniek, en sociale verbanden in de lucht! Op allerlei plekken in Limburg, ook op de Brightlands campussen, waar nu nog voornamelijk mensen met een hbo- of wo-achtergrond samenkomen, zouden juist onze mbo-studenten van allerlei opleidingen een belangrijke rol kunnen spelen. De praktijkgerichtheid van onze studenten is van toegevoegde waarde en draagt bij aan sociale inclusie in onze samenleving.

Creativiteit

Als er iets is, wat we door corona nog meer hebben geleerd, dan is het denken in oplossingen. In heel korte tijd is online onderwijs bijna de standaard geworden. Ik zie heel veel creativiteit loskomen. Creativiteit wordt geprikkeld door cultuur, kunst, literatuur, muziek, en door buiten in de natuur zijn. We schuiven deze activiteiten vaak onder het kopje ‘vrije tijd’, terwijl we creativiteit nodig hebben om samen tot nieuwe inspiratie, ideeën en oplossingen te komen. Ik denk dat we hier meer tijd en aandacht voor moeten hebben, ook in het onderwijs. Dialoog, inclusie en creativiteit helpen onze samenleving vooruit.

Limburg na de coronacrisis; werken aan brede welvaart

Neimed, Zuyd Hogeschool, Etil en ArbeidsmarktInZicht hebben het initiatief genomen voor een bijzondere uitgave, waarin onderzocht wordt welke mogelijkheden Limburgse deskundigen zien om op sociaal en/of economisch gebied sterker uit de crisis te geraken.